23 Meán Fómhair 2023 (An Clár)

Nuacht Mhall

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.

*

Inniu an tríú lá is fiche de mhí Mheán Fómhair. Is mise Niall Ó Cuileagáin. Craoladh clár teilifíse ar Channel 4 an tseachtain seo ina líomhnaíodh go leor cúiseanna i gcoinne an fhuirseora Russell Brand, éigniú, íonsaí gnéis agus mí-úsáid mhothúchánach san
áireamh. Maíodh gur tharla na heachtraí idir 2006 agus 2013 nuair a bhí Brand in ard a réime. Baineann na heachtraí le ceathrar ban, agus bhí ceann acu sé bliana déag d’aois ag an am. Séanann Brand gach líomhain agus lean sé ar aghaidh le gig ag an deireadh seachtaine, ach tá na gigeanna go léir eile dá chuid curtha ar ceal anois, agus d'fhógair YouTube nach bhfaigheadh sé airgead ó na fógraí ar a chainéal ar an ardán sruthaithe.

Tá an craoltóir le Raidió na Gaeltachta, Rónán Mac Aodha Bhuí, ar shlí na fírinne. Fuair sé bás Dé Máirt in aois a thrí bliana is caoga, tar éis tinneas fada. Rugadh i gCorcaigh é ach bhog sé go Gaoth Dobhair i nDún na nGall lena theaghlach nuair a bhí sé an óg. Tógadh le Gaeilgeé agus bhí an-dúil aige sa teanga. Tar éis na méanscoile, thosaigh Rónán cúrsa iriseoireachta i mBaile Átha Cliath agus tamall beag ina dhiaidh sin bhí sé ag obair le roinnt stáisiúin raidió neamhdhleathach sa chathair. Thosaigh sé ag obair do Raidió na Gaeltachta in 1993 agus ó 1997 thug sé faoin gclár a raibh an-tóir air, Rónán Beo. Chomh maith lena chlár raidió, dhein Rónán cláir theilifíse do RTÉ agus do TG4 agus bhí sé gníomhach i gcúrsaí polaitíochta, go háirithe maidir le cearta teanga ó thuaidh. Fágann sé a bhean chéile Bernie agus a n-iníon
Fionnuala ina dhiaidh.

Tá leabhar nua foilsithe ag an eagraíocht Tuismitheoirí na Gaeltachta do pháistí sa Ghaeltacht agus do pháistí ón Úcráin atá ag freastal ar scoil sa Ghaeltacht chomh maith. Is é Spraoi nó заба́ва (zabáva) an teideal atá ar an leabhar. Tá liostaí focal agus frásaí Gaeilge aistrithe go hÚcráinis sa leabhar agus tá sé mar sprioc ag an eagraíocht páistí ón Úcráin a spreagadh chun an Ghaeilge a fhoghlaim trí chleachtaí spraíúla. Dhein Nadia Dobrianska na haistriúcháin sa leabhar – is as an Úcráin í ach tá Gaeilge líofa aici chomh maith. Tháinig Nadia go hÉirinn mar gheall ar an gcogadh san Úcráin agus bíonn sí le cloisteáil go minic ar Raidió na Gaeltachta.

*

Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.

*

GLUAIS

fuirseoir - comedian

éigniú - rape

líomhain - allegation

raidió neamhdhleathach - pirate radio

eagraíocht - organisation

aistriúchán - translation