De honderdste aflevering. Een registratie van de opname voor live publiek in de Theaterzaal van de Utrechtse Bibliotheek aan de Neude. Foto's: https://podcast.nooitgeweten.net/fotos/100/ Over de oorsprong van ons woord 'honderd' EN over Gutenberg en wat hij nou precies uitvond. Fotopuzzel: de volgende aflevering zal één van de verhalen zijn die doo…

Bijna alle volwassenen hebben er wel één onder de leden: een herpes virus. En je komt er nooit meer helemaal van af. En dat komt door de speciale truuk die alle herpes virussen kunnen: verstoppen. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/a4/a4068a28ce/index.html Nooit Geweten Live: De voorstelling is helemaal uitverkoc…

Er zijn heel veel soorten bananen in de wereld, maar ALLE bananen in onze supermarkt zijn hetzelfde. Echt genetisch identiek. Waarom? Commercie en logistiek. En nu gaat onze soort banaan ook nog uitsterven! De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/5f/5f2ce7bbd4/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Banana…

Japanse auto's in Japan zijn niet de Japanse auto's die we hier op de weg zien. Er zijn super-luxueuze Rolls Royce-achtige Toyota's, maar ook kei cars: micro-autootjes in leuke speelgoedauto-vormen. Waarom hebben we die hier niet? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/ea/ea746d040a/index.html Leeslijst: https://en.w…

Misschien ken je de naam Godiva van doosjes bonbons of uit een liedje. Maar wie was die lady eigenlijk en hoeveel is er waar van de legende over haar protest tegen hoge belastingen? Het wikipedia spel waarover ik vertelde in de intro vind je hier: https://wikiwiskwis.be Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Lady_Godiva https://en.wikipedia.org/w…

Hoe het Australische leger de oorlog verklaarde aan een van hun meest zachtaardige inheemse diersoorten en... verloor. Ik vergat het in de uitzending te melden, maar dit onderwerp werd getipt door Thijs Kokken. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/ba/ba11a61933/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Ra…

Je zou zeggen: hoe kan je een gevaarte van 3500 kg vol radioactief materiaal ooit kwijtraken? Toch slaagde het Amerikaanse leger er al best vaak in om een kernbom zoek te maken. Vermist. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/7d/7d51034f37/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tybee-bom https://en.wikip…

Wat kan er vrolijker zijn dan een heleboel kleurige ballonnen? Nog meer kleurige ballonnen? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/63/63036a5e27/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Balloonfest_'86 6 minuten documentaire: https://www.youtube.com/watch?v=n0CT8zrw6lw Voor contact of opmerkingen: Twitter:…

Ter gelegenheid van de Olympische Spelen in Parijs, een aflevering over de meest Olympisch der Olympische sporten. Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Hink-stap-springen https://en.wikipedia.org/wiki/Triple_jump https://www.sports-reference.com/olympics/summer/1896/ATH/mens-triple-jump.html https://exarc.net/issue-2017-3/at/reconstruction-anci…

Uit de klassieke oudheid hebben we eigenlijk maar verrassend weinig primaire bronnen over. Bijna alles is een kopie van een kopie door censurerende monniken. Een van de langste echt oorspronkelijke teksten uit de klassieke wereld is een grafrede voor een vrouw. Een heldhaftige vrouw. Waarvan we dus best veel weten, maar niet haar naam... De fotopuz…

De eerste keer dat een zwarte sporter de vertegenwoordiger was van heel Amerika. In een directe tweestrijd tegen Nazi-Duitsland. Over sport, racisme en vriendschap. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/1a/1a64dfd1ee/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Joe_Louis https://en.wikipedia.org/wiki/Joe_Loui…

We duiken in het verhaal Frankenstein zoals Mary Shelley het schreef in de zomer van 1816. De allereerste science-fiction roman. Een verhaal met zoveel diepgang en lagen dat we het blijven gebruiken om ons punt te maken, terwijl we het verhaal niet eens zo goed kennen. Oh, naast de vier die ik in de aflevering noemde werd de fotopuzzel vlak voor sl…

De grootste vulkaanuitbarsting uit de opgetekende geschiedenis had vele gevolgen. Van hongersnoden aan de andere kant van de wereld tot prachtige kunst. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/9b/9b35cf725a/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/1815_eruption_of_Mount_Tambora https://nl.wikipedia.org/wiki…

Over het hoe en waarom van de kleur van bloed. En waarom we degenkrabben kwellen om ze hun prachtige baby-blauwe bloed af te pakken. RECTIFICATIE: In deze aflevering vertel ik dat rode bloedcellen zo vol met hemoglobine zitten dat 95% van hun droge gewicht daaruit bestaat. Dat klopt. Maar ik zei ook dat in die resterende 5% alles zit wat alle celle…

Het verhaal van Jerry en Marge Selbee, die een manier vonden om in de Lotto structureel winst te maken en daar miljoenen dollars aan over hielden. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/7c/7cf2007bbb/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Jerry_%26_Marge_Go_Largehttps://highline.huffingtonpost.com/articl…

Helaas is het niet zo dat goede bedoelingen altijd leiden tot goede uitkomsten. Maar daartegenover staat dat kwade bedoelingen soms ook verrassend goed uitpakken. Over een enorme misogyne hork van een vent die het leven van miljoenen en miljoenen vrouwen ten positieve veranderde. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzle…

Emoji zijn de body language van het internet. Best vreemd dat de inhoud daarvan bepaald wordt door een commissie van 20 afgevaardigden van tech bedrijven uit Californië. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/7f/7f09716dc8/index.html Een paar bekende emoticons: :-) de oorspronkelijke smiley :-( sad smiley :D hard lac…

Oorlog geeft de ruimte aan originele ideeën. Bijvoorbeeld aan het bouwen van enorme vliegdekschepen van ijs. Ik ben helemaal vergeten in de aflevering te melden dat ik het idee voor dit onderwerp had gekregen van Jan Willem de Vos. Ik zal het inhalen bij de volgende. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/ce/ce531a16…

Sorry, geen volledige aflevering dit keer. Maar wel een kort leuk verhaal. Over oorlog. Maar dan vriendelijk. De fotopuzzel voor de volgende aflevering blijft: https://wikipic.fun/puzzles/12/123d614f2f/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Hans_Island https://insh.world/geo/canada-keeps-leaving-bottles-whiskey-remote-island/ https://e…

Van alle afschuwelijke dodelijke ongelukken is het latrine-incident van Erfurt misschien wel het onsmakelijkste. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/12/123d614f2f/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Heilige_Roomse_Rijk https://nl.wikipedia.org/wiki/Keizer_Hendrik_VI https://www1.wdr.de/stichtag/sti…

Een raadsel uit de afdeling: Hoe flikken die dieren dat toch? Lopen op het plafond, vliegen, spinnen en vooral: gekko's. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/5c/5c42720efa/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Gekko's https://nl.wikipedia.org/wiki/Hechtlamellen https://nl.wikipedia.org/wiki/Vanderwaal…

Amazing Grace, het is een religieus gezang dat voor Amerikanen een diepe betekenis heeft. Maar waar gaat het eigenlijk over? En is het niet raar dat men nog steeds een lied zingt waarvan de tekst werd geschreven door een slavenhandelaar? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/73/731742780f/index.html Leeslijst: https…

We hebben tien vingers, tweemaal vijf. Dat heeft best veel invloed op ons telsysteem en daarmee op onze cultuur en taal. Tellen op je vingers is heel natuurlijk en intuïtief. Toch doet niet iedereen het op dezelfde manier. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/41/4134cf4f24/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia…

Jan Baert was een echte Nederlandse zeeheld waarvan Nederlanders over het algemeen nog nooit hebben gehoord. Omdat hij het meest bekend is van een nederlaag van de Republiek der Verenigde Nederlanden. In Duinkerke, in Frankrijk, daar kent iedereen hem. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/48/48504b8063/index.html L…

Een kerstaflevering over heldendom. En alvast een gelukkig nieuwjaar. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/d0/d015e8c36f/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Douglas_Bader https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Britain https://en.wikipedia.org/wiki/Adolf_Galland https://www.keymilitary.com/article/o…

Nog niet zo heel lang geleden was iedereen doodsbang voor TBC. Er waren allerlei behandelingen, maar ze werkten niet echt. Van de mensen die het kregen, ging de helft dood. Langzaam. En dan was het ook nog een soort schande om het te hebben. Iets om je voor te schamen... De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/0e/0ec9…

De Soemeriërs waren het eerste volk dat het schrift uitvond. Maar wie ze waren en waar ze vandaan kwamen, dat is een beetje mysterieus. Ze waren in ieder geval niet verwant aan alle andere volkeren in Mesopotamië. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/8e/8ed5f18281/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki…

Een bijzondere eigenschap van de maan is dat ze altijd met dezelfde kant naar ons toegekeerd is. We zien altijd dezelfde kraters op het oppervlak. De achterkant zien we vanaf de Aarde nooit. Hoe komt dat eigenlijk? Toeval? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/c2/c2c0acedfa/index.htmlLeeslijst: https://en.wikipedia.…

Belastingen: niet speciaal leuk, maar ook onafwendbaar. In deze aflevering een aantal opmerkelijke vormen van belasting. Van vroeger en nu. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/c5/c5d80834a2/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Beard_tax https://en.wikipedia.org/wiki/Grand_Embassy_of_Peter_the_Great …

In 1944 werd een slaperig Amerikaans dorp opgeschrikt door een hele serie aanvallen door een griezelige inbreker die zijn slachtoffers bedwelmde met gifgas. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/0f/0fd709b030/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Mad_Gasser_of_Mattoon https://en.wikipedia.org/wiki/Noce…

Deze twee opmerkelijke, avontuurlijke vrouwen met zo veel parallellen in hun levens; ze zijn de 20e eeuw in een notendop. Technologie en oorlog. Keihard communisme en plat kapitalisme. En gek van vliegen. Correctie: in de aflevering zeg ik dat de fotopuzzels van dit seizoen het vaakst zijn opgelost door José en Marieke. Op de avond voor publicatie,…

Over de burgeroorlog in Jemen zijn veel verdrietige verhalen te vertellen. Dit is lang niet het ergste, maar wel een heel merkwaardig verhaal: hoe komt een munt aan twee verschillend wisselkoersen? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/bf/bf4c3bb67d/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Yemeni_rial htt…

In 1908 vond er een enorme ramp plaats, gelukkig op een plek waar bijna niemand woont. De Toengoeska explosie werd veroorzaakt door een meteoor. Niet zo'n heel grote. Maar het gaf wel een enorme klap. Moeten we niet iets meer doen om ons voor de volgende te beschermen? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/2e/2eb006…

Als het op het koesteren van merkwaardige tradities aankomt, dan staat Engeland op eenzame hoogte. Waarom heten bijvoorbeeld zo veel pubs Royal Oak? Een koninklijke boom? Wat is daar aan de hand? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/4d/4d543dda19/index.html Leeslijst: Meest voorkomende pub namen: https://pubnames.c…

Een kort verhaal van de schrijver-bibliothecaris-filosoof Jorge Luis Borges is het startpunt van dit verhaal dat eindigt met honderdduizend miljard gedichten. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/9e/9efb3a9474/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jorge_Luis_Borges https://nl.wikipedia.org/wiki/Jorge_…

Justinianus regeerde 38 jaar lang als keizer over het Oost-Romeinse Rijk. Toch was die carrière bijna in de knop gebroken door de hooligans in Constantinopel. Hooligans in het Romeinse Rijk? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/cb/cb0f252cce/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Nika-oproer https://nl…

De Noordoostpolder staat vol met een bepaald type boerenschuur: de Schokbetonschuur. Een Nederlands stukje innovatie in de betonbouw. De fotopuzzel voor de volgende aflevering (die pas komt in augustus): https://wikipic.fun/puzzles/ed/edbb153aeb/index.html Leeslijst: Foto: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/SCHOKBETONSCHUUR_F…

Ruim 70 jaar geleden ontruimde de politie de woning van twee broers. Ze hadden het pand zo vol weten te pakken met spullen dat de brandweer in die regio nog steeds een probleem-situatie als deze aanduidt als een Collyer-mansion. Hoe kon het zover komen? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/2b/2b594ee704/index.html …

In World of Warcraft, de populairste MMORPG aller tijden, gebeurde in 2005 iets bijzonders: er brak een besmettelijke ziekte uit. Een dodelijke pandemie. Hadden we achteraf van dat incident niet veel meer moeten leren? Misschien hadden we er tijdens de COVID pandemie veel aan kunnen hebben... De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikip…

In Apeldoorn, vlak naast Paleis Het Loo, staat een schuur met een opvallend hoge schuurdeur, genaamd De Olifantenstal. Daar woonden ooit twee olifanten, ver voordat de eerste dierentuin in Nederland werd opgericht. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/1e/1e487ab918/index.html Leeslijst: https://fr.wikipedia.org/wik…

Een tragische dood op het eeuwige ijs van Groenland voorkwam dat Alfred Wegener zijn wetenschappelijke rehabilitatie nog mee mocht maken. Over schuivende continenten en paleomagnetisme. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/2b/2b49f00ceb/index.html Leeslijst: https://de.wikipedia.org/wiki/Alfred_Wegener https://de.w…

De winter overslaan, zoals een hamster dat doet. Zouden wij dat ook kunnen? En zou je dat moeten willen? Hoe werkt een winterslaap eigenlijk? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/04/04c8534928/index.html Leeslijst: https://nl.wikipedia.org/wiki/Winterslaap https://nl.wikipedia.org/wiki/Torpor https://nl.wikipedia.o…

Een opmerkelijk verhaal over een decorstuk in een Hollywood film. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/be/be2f7639b5/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Sleeping_Lady_with_Black_Vase https://www.theguardian.com/world/2014/dec/12/robert-bereny-masterpiece-stuart-little-sleeping-lady-with-black-vase-b…

Seizoen 6 komt er eindelijk aan. Maar het duurt nog een paar weken, dus hier een paar tips voor podcasts die als inspiratie hebben gediend voor Nooit Geweten. Links naar de behandelde podcasts: In Our Time: https://pca.st/podcast/5e6125f0-0424-012e-f9a0-00163e1b201c Invisibilia: https://pca.st/podcast/da3271a0-69e7-0132-d9fd-5f4c86fd3263 Echt gebeu…

Toch nog een extra aflevering voor seizoen 5: de bonus kerst-aflevering. Over het idee van een Witte Kerst, de jeugd van Charles Dickens en Frost Fairs. Voor contact of opmerkingen:Twitter: @NooitPodcastEmail: nooitgeweten@duynstee.com Attributions Music: Waltz (Tschikovsky Op. 40) by Kevin MacLeodLink: https://incompetech.filmmusic.io/song/4605-wa…

Zeerovers waren geen lieverdjes. Om 80 beroepscriminelen goed te laten samenwerken op zo'n schip, dat moet heel strakke discipline vragen. Een angstcultuur. Zou je zeggen. Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Pirate_code https://en.wikipedia.org/wiki/Governance_in_18th-century_piracy https://en.wikipedia.org/wiki/Piracy PhD Thesis ‘Piratical Sc…

Wat is het toch moeilijk om gevaren in het leven af te wegen en in perspectief te zien. Is parachute springen gevaarlijk? Hoe gevaarlijk? Hoe verhoudt zich dat tot duiken met perslucht? De Micromort maakt het mogelijk deze risico's makkelijk met elkaar te vergelijken. De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/24/24868f1…

Een opmerkelijk levensverhaal uit de 18e eeuw. Joseph Bologne was één van de beste schermers van zijn tijd, maar ook één van de beste violisten. Hij dirigeerde en componeerde en... hij was zwart. EDIT: Inmiddels is de film Chevalier al weer een tijdje uit. Ik heb hem niet gezien, maar ik heb uit betrouwbare bron vernomen dat het een waardeloze film…

Waarom is de kortste dag (21 december) NIET de dag dat de zon het laatst opkomt en NIET de dag dat hij het vroegst weer ondergaat? Nou? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/b2/b2ece858f3/index.html Leeslijst: https://www.quora.com/Why-do-the-times-of-sunrise-and-sunset-change-at-different-rateshttps://www.physicsfo…

Het bruin kleuren van de huid door de zon, iedereen kent het. "Een gezond kleurtje". Maar hoe werkt het eigenlijk? Wat gebeurt er precies als je huid verbrandt door de zon? De fotopuzzel voor de volgende aflevering: https://wikipic.fun/puzzles/6f/6fa243169c/index.html Leeslijst: https://en.wikipedia.org/wiki/Sunburn https://en.wikipedia.org/wiki/Da…