Podlediad Pigion y Dysgwyr 16eg o Awst 2022

Pigion: Highlights for Welsh Learners

Stiwdio Nofel hanesyddol enillodd gwobr Daniel Owen yn yr Eisteddfod Genedlaethol eleni ac ar Stiwdio buodd Nia Roberts yn dathlu bywyd a gwaith awdures sy’n enwog ar ei nofelau hanesyddol sef Marion Eames. Hi sgwenodd Y Stafell Ddirgel a’r Rhandir Mwyn, ac roedd hi hefyd yn gerddor talentog. Cafodd hi ei geni yn 1921 a buodd farw yn 2007. Aeth Nia draw i Ddolgellau i gwrdd â’r Dr Buddug Hughes yng Nghapel y Tabernacl I gael ‘chydig o hanes cynnar Marion Eames…

Cymry alltud Welsh exiles

Dianc To escape

Yn ddiwylliannol ac yn grefyddol Culturally and religiously

Cyfarfu Gwladys a William Gwladys and William met

Yr aelwyd The home

Prinder tai affwysol Severe housing shortage

Prin oedd ei gafael ar y Gymraeg Her grasp of Welsh was very weak Chwithig aruthrol Lletchwith iawn

Awyddus Eager

Cyfoedion Peers

Aled Hughes

Ychydig o hanes bywyd cynnar yr awdures Marion Eames yn fan’na ar Stiwdio. Dach chi’n dechrau pob sgwrs yn Gymraeg? Mae Awel Vaughan Evans o Adran Seicoleg Prifysgol Bangor yn ymchwilio i beth sy'n gweithio orau i annog pobl i ddechrau sgyrsiau yn y Gymraeg. Dyma hi’n siarad efo Aled Hughes fore Mawrth.

Ymchwilio To research

Annog To encourage

Arbrawf Experiment

Cortyn gwddw Lanyard

Yn fwy tebygol More likely

Ysgogi To inspire

Caniatâd i’r ymennydd Permission for the brain

Yn benderfynol Determined

Llwybr yr Arfordir Coastal path

Daearyddiaeth Geography

Dei Tomos

Y swigen oren yn gweithio felly – da ynde? Dei Tomos fuodd yn holi’r dramodydd a’r sgriptiwr o Bensarn Ynys Môn, Dewi Wyn Williams, oedd yn cofio y crwydriaid yn galw heibio ei fferm ar yr Ynys. Un ohonyn nhw oedd Washi Bach, crwydryn oedd yn eitha enwog ar Ynys Môn.

Crwydriaid Tramps

Piser Pitcher

Bing Alley in a cow house

Yn fratiog iawn Very ragged

Mwmian To mumble

Gwneud Bywyd yn Haws

Hanes Washi Bach yn fan’na ar raglen Dei Tomos. Mae Kayley Sydenham yn dod o Gasnewydd, ond yn astudio ym Mhrifysgol Bangor ar hyn o bryd ac ar Gwneud Bywyd yn Haws buodd Kayley yn edrych yn ôl ar ei phrofiadau fel myfyrwraig y flwyddyn gyntaf gan siarad yn onest am iechyd meddwl ac am hunan anafu.

Profiadau Experiences

Hunan anafu To self harm

Barddoni To write poetry

Lles Welfare

Cerdd A poem

Gor bryder Anxiety

Trafod yn agored To talk openly

Gwaethygu To worsen

Ffili Methu

Mo’yn canolbwyntio Want to concentrate

Ni y Nawdegau Kayley Sydenham oedd honna ac os dach chi’n fyfyriwr sy’n cychwyn yn y coleg mae’n bosib cael help a phob math o gyngor drwy gyfrwng y Gymraeg ar les a iechyd meddwl wrth fynd ar myf.cymru Ar Ni y Nawdegau buodd y gomedÏwraig Esyllt Sears yn edrych yn ôl ar y 90au ac yn canolbwyntio ar ffilmiau Cymraeg. Dyma hi’n sôn am ffilm o 1992 cafodd ei enwebu am Oscar – ‘Hedd Wyn’..

Lles Welfare

Cafodd ei enwebu Which was nominated

Yn gwegian yn feddw In a drunken stupor

Degawd Decade

Ffynnu Thriving

Yn borcyn Naked

Dadansoddi To analyse

TGAU GCSE

Beti a’i Phobol Ifan Jones Evans

Esyllt Sears oedd honna’n edrych yn ôl ar y ffilm Hedd Wyn. Ffermwr a darlledwr o Geredigion oedd gwestai Beti George – Ifan Jones Evans - un sydd i’w glywed ar Radio Cymru o ddydd Llun hyd at ddydd Iau. Cafodd Ifan ei fagu ym Mhont-rhyd-y-groes yng Ngheredigion, ac mae’n sôn yn y clip yma am hanes diwydiant yr ardal, yn arbennig felly y gweithfeydd plwm, arian a sinc

Darlledwr Broadcaster Diwydiant Industry Gweithfeydd plwm Lead works Olion Remains Twyni tywod Sand dunes Nant A brook Mwynau Minerals Tirwedd Landscape Gadael ôl To leave a mark